کنیستر خودرو چیست؟ علائم خرابی کنیستر

در سیستم های سوخت رسانی مدرن، یکی از چالش های بزرگ خودروسازان، جلوگیری از انتشار بخارات بنزین در محیط زیست است. در گذشته، زمانی که خودرو در حال توقف یا خاموشی بود، بخارات سوخت مستقیماً به هوای آزاد منتقل می شدند. این بخارات علاوه بر آلودگی شدید هوا، موجب افزایش مصرف سوخت و بوی ناخوشایند بنزین در اطراف خودرو می شدند.

برای حل این مشکل، قطعه ای حیاتی به نام کنیستر خودرو (Canister) طراحی شد تا بخارات بنزین را جذب و دوباره به چرخه ی سوخت بازگرداند. این قطعه ظاهراً ساده، نقش مهمی در بهبود راندمان موتور، کاهش آلایندگی و حتی عملکرد نرم تر خودرو دارد. در خودروهای مدرن مانند KMC T8، سیستم مدیریت بخارات سوخت (EVAP) شامل کنیستر، سوپاپ برقی و لوله های انتقال است که با همکاری ECU موتور، میزان بخار بازگشتی را تنظیم می کند.

جهت اطلاع از قیمت و خرید لوازم یدکی J7 برروی لینک مربوطه کلیک نمایید.

کنیستر چیست و چه وظیفه ای دارد؟

کنیستر خودرو یک فیلتر پر از ذرات کربن فعال است که در مسیر سیستم سوخت خودرو قرار دارد. وظیفه ی آن جذب بخارات بنزین از باک و هدایت دوباره ی آن ها به موتور برای احتراق است. در واقع، وقتی دمای محیط بالا می رود یا سوخت در باک تبخیر می شود، گازهای حاصل به سمت کنیستر هدایت می شوند. ذرات کربن داخل کنیستر مانند اسفنج، بخارات را جذب کرده و در زمان مناسب، هنگام روشن بودن موتور، آن ها را به مسیر احتراق بازمی گردانند.

به این ترتیب، نه تنها از هدر رفت سوخت جلوگیری می شود بلکه آلودگی های هیدروکربنی نیز کاهش می یابد. در خودروهایی مثل KMC T9، عملکرد دقیق کنیستر توسط ECU کنترل می شود. سنسورهای مخصوص میزان فشار و جریان بخار را بررسی کرده و سوپاپ کنیستر را در زمان مناسب باز یا بسته می کنند تا مقدار بخار آزادشده دقیق تنظیم شود.

اگر کنیستر درست کار نکند، بخارات سوخت به بیرون نشت کرده و باعث افزایش آلایندگی می شود. همچنین ممکن است ECU خطای مربوط به سیستم EVAP را ثبت کرده و چراغ چک موتور روشن شود.

بیشتر بخوانید : راهنمای کامل سیستم روشنایی KMC و تعویض لامپ‌ها

نحوه عملکرد سیستم EVAP در خودرو

سیستم EVAP (Evaporative Emission Control System) برای کنترل بخارات بنزین طراحی شده است و کنیستر، قلب این سیستم محسوب می شود.
عملکرد EVAP بر اساس دو اصل جذب بخارات بنزین و تزریق مجدد آن ها به موتور می باشد. زمانی که خودرو خاموش است، فشار بخار در قسمت باک اتومبیل زیاد تر می شود.

این بخار از طریق لوله ای به کنیستر منتقل می شود. ذرات کربن داخل کنیستر، بخار را در خود نگه می دارند. وقتی موتور روشن می شود و به دمای کاری می رسد، ECU فرمان باز شدن سوپاپ برقی کنیستر را می دهد. در این لحظه بخارات ذخیره شده به مسیر ورودی هوا هدایت شده و همراه با هوا و سوخت وارد محفظه ی احتراق می شوند.

این فرآیند باعث می شود سوخت به صورت کامل تری بسوزد و میزان آلاینده ها به شدت کاهش یابد. در خودروهای جدید مانند KMC T8، سیستم EVAP به صورت بسته و هوشمند عمل می کند. یعنی اگر هرگونه نشتی در لوله ها، سوپاپ یا خود کنیستر وجود داشته باشد، سنسور فشار این نشتی را تشخیص داده و کد خطا در ECU ثبت می شود.

در چنین شرایطی استفاده از قطعات اصلی از مجموعه ی لوازم یدکی KMC برای رفع ایراد بسیار مهم است.

بیشتر بخوانید : ۶ علت خرابی سوزن انژکتور در خودروهای KMC

علائم خرابی کنیستر خودرو

خرابی کنیستر معمولاً به صورت تدریجی اتفاق می افتد و در ابتدا ممکن است راننده فقط نشانه های جزئی احساس کند. اما با گذشت زمان، تأثیر این خرابی روی عملکرد موتور و مصرف سوخت به وضوح قابل مشاهده خواهد بود. یکی از بارزترین علائم، بوی بنزین در اطراف خودرو یا داخل کابین است.

وقتی کنیستر دچار نشتی یا اشباع بیش از حد شود، بخارات بنزین مستقیماً به محیط وارد می شوند. همچنین روشن شدن چراغ چک موتور یکی دیگر از نشانه های رایج است.  ECU در صورت تشخیص خطای EVAP، بلافاصله هشدار می دهد. از دیگر علائم مهم می توان به ریپ زدن موتور، کاهش شتاب و افزایش مصرف سوخت اشاره کرد.

دلیل این مسئله آن است که بخارات سوخت به طور نامنظم وارد سیستم احتراق می شوند و ترکیب هوا و سوخت به هم می خورد. در برخی خودروها مانند KMC T8، خرابی کنیستر می تواند باعث ایجاد صدای تق تق یا مکش غیرعادی در ناحیه ی باک شود. همچنین در زمان سوخت گیری، ممکن است پمپ بنزین به صورت مکرر قطع شود که نشانه ای از گرفتگی مسیر بخارات در کنیستر است.

در چنین شرایطی توصیه می شود علاوه بر بررسی خود کنیستر، وضعیت شیلنگ ها و حتی قطعات مکملی مثل شمع KMC T8 و فیلتر هوا نیز کنترل شوند تا از سلامت کامل سیستم احتراق اطمینان حاصل گردد.

بیشتر بخوانید : اکسل ماشین چیست و چه انواعی دارد؟ دلایل خرابی اکسل

روش تست و بررسی سلامت کنیستر

برای تشخیص خرابی کنیستر خودرو، چند روش ساده اما تخصصی وجود دارد. اولین روش، بررسی ظاهری است. باید اتصالات و شیلنگ های متصل به کنیستر از نظر ترک، نشتی یا جداشدگی بررسی شوند. وجود بوی شدید بنزین یا لکه های سوخت در اطراف کنیستر، نشانه ی خرابی است. روش دوم، تست مکش و جریان هوا است.

در این روش، با جدا کردن لوله ی خروجی و دمیدن هوای ملایم به درون کنیستر، عملکرد سوپاپ و مسیر جریان بررسی می شود. اگر هوا آزادانه عبور نکند یا هیچ مقاومتی احساس نشود، احتمال گرفتگی یا خرابی سوپاپ وجود دارد. در خودروهای جدید، دستگاه دیاگ بهترین ابزار برای تشخیص خطای کنیستر است. با اتصال به ECU، می توان میزان باز و بسته شدن سوپاپ، فشار بخارات و عملکرد سنسور EVAP را بررسی کرد.

در شرایطی که کنیستر معیوب باشد، بهتر است که آن را با قطعه اصلی از مجموعه ی لوازم یدکی KMC تعویض شود. قطعات غیر استاندارد ممکن است از نظر حجم جذب بخار یا مقاومت حرارتی دچار ضعف باشند و در مدت کوتاهی مجدداً مشکل ایجاد کنند.

نکات نگهداری و افزایش عمر کنیستر

اگرچه کنیستر قطعه ای بدون نیاز به سرویس مداوم است، اما رعایت چند نکته ساده می تواند عمر مفید آن را افزایش دهد. اولین و مهم ترین نکته، عدم پر کردن بیش از حد باک بنزین است. وقتی باک کاملاً پر می شود، سوخت مایع ممکن است وارد مسیر بخارات شده و فیلتر کربن داخل کنیستر را اشباع کند. این موضوع باعث از کار افتادن کامل سیستم EVAP خواهد شد.

نکته ی دوم، جلوگیری از استفاده از سوخت های بی کیفیت یا آلوده است. وجود ذرات یا بخارات غلیظ در سوخت، منافذ کربن فعال را مسدود می کند و کارایی جذب بخار را از بین می برد. همچنین باید به سلامت درپوش باک توجه ویژه داشت. درپوش خراب یا شل باعث خروج بخار از باک و افزایش فشار روی کنیستر می شود. تعویض منظم این درپوش ساده می تواند تأثیر زیادی در افزایش عمر سیستم EVAP داشته باشد.

در سرویس های دوره ای، بهتر است همراه با تعویض روغن و بررسی لنت KMC T8، مسیر بخارات سوخت و اتصالات کنیستر نیز توسط مکانیک کنترل شود.

در جدول زیر، خلاصه ای از عوامل خرابی و راهکارهای افزایش عمر کنیستر آورده شده است:

بیشتر بخوانید : دلایل خرابی کاسه نمد چیست؟ + عملکرد، انواع آن

نتیجه گیری

کنیستر خودرو یکی از اجزای حیاتی در سیستم کنترل بخارات سوخت است که علاوه بر حفظ محیط زیست، در کارایی موتور نیز نقش دارد. خرابی این قطعه می تواند با علائمی مانند بوی بنزین، روشن شدن چراغ چک یا افزایش مصرف سوخت همراه باشد. با بررسی دوره ای مسیر بخار، استفاده از سوخت مرغوب و پرهیز از پر کردن بیش از حد باک، می توان عمر کنیستر را افزایش داد.

در خودروهایی مانند KMC T8 و KMC T9، انتخاب قطعه ی اورجینال از مجموعه ی لوازم یدکی KMC تضمین کننده ی عملکرد دقیق سیستم EVAP و جلوگیری از آلودگی زیست محیطی است.

سوالات متداول

۱. آیا خرابی کنیستر خطرناک است؟
به طور مستقیم خطرساز نیست اما در صورت نشت بخارات بنزین، احتمال افزایش آلودگی و حتی اشتعال وجود دارد. ضمن اینکه مصرف سوخت و آلایندگی خودرو افزایش می یابد.

۲. هر چند وقت یک بار باید کنیستر تعویض شود؟
کنیستر قطعه ای بلند عمر است اما بهتر است هر ۸۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر یا در صورت مشاهده ی بوی بنزین و خطای EVAP بررسی شود.

۳. آیا می توان کنیستر را تمیز کرد؟
به صورت معمول خیر. ذرات کربن داخل کنیستر در کارخانه مهر و موم شده اند. در صورت گرفتگی یا اشباع، باید کل قطعه تعویض گردد.